Kadınla ilgili uluslar arası konferanslarda, kadının güçlendirilmesinin hem bir amaç hem de insanlığın yaşam standartının yükseltilmesinde bir araç olduğu belirtilmekte ve bu nedenle kadınların ulaşılabilir en yüksek standartta fiziksel ve zihinsel sağlığa sahip olmaları gerektiği önemle vurgulanmaktadır. Bu açıklamalardan da anlaşılacağı gibi kadın sağlığının güçlendirilmesi ile sadece kadının kendi özelinde değil aynı zamanda geniş boyutlu toplumsal bir yarar da sağlanmış olacaktır.

Elinizdeki bu kitap, böylesine önemli bir konu alanına sahip olan doğum- kadın sağlığı ve hastalıkları ile ilgili derslerin hemşire ve ebe eğiticiler ve öğrenciler için daha yararlı ve kolay işlenebilmesine katkı sağlamak amacı ile hazırlanmıştır.

Kitabın içeriği, ülkemizdeki hemşirelik ve ebelik lisans ve lisans üstü müfredat programındaki doğum-kadın sağlığı ve hastalıkları konuları ile ilgili dersleri destekleyecek şekilde planlanmıştır. Kitap yazım için hazırlanırken öğrencinin ihtiyacı olan kullanabileceği bilgileri kapsaması amaçlanmış, bu nedenle konular mümkün olduğu kadar ayrıntılardan arındırılarak yazılmıştır. Ancak bilginin hızla ilerlediği çağımızda her basım ile birlikte ihtiyaç duyulan yeni bilgiler ve düzenlemeler kitaba kaçınılmaz olarak girmektedir.

Bu basımda, kitabın içeriğindeki istatistiki bilgiler Sağlık Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu ve DSÖ'nün 2015 Dünya sağlık istatistikleri verilerine göre güncellenmiştir. Ayrıca indeks ve sözlük bölümleri de  güncellenmiş, metin içindeki yazım hataları düzeltilerek kitap yeniden şekillendirilmiştir.

Kitabın dizgisinde emeği geçen Rahime Dilmen'e ve Akademisyen Tıp Kitabevi çalışanlarına teşekkür ederim.

Her basımda daha iyi olması için üzerinde çalıştığım kitabın bu basımının da hemşirelik ve ebelik lisans ve lisans üstü öğrencilerine, eğitimcilere  ve meslekdaşlarıma yararlı olmasını dilerim.

Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım (CİLT 1-2 ) 5.BASKI

ÜNİTE 1 Sağlık Bakımında Temel Kavramlar .....................  1

1. Sağlık Hastalık ve Hemşirelik .............................................  3

Doç. Dr. Ayşe ERGÜN

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

Dr. Öğr. Üyesi Fahriye VATAN

Prof. Dr. Nermin OLGUN

Prof. Dr. Sema KUĞUOĞLU

2. Taburculuk Planlaması ve Evde Bakım ..............................  23

Doç. Dr. Ayşe ERGÜN

3. Kritik Düşünme ve Etik Karar Verme ................................  33

Prof. Dr. Nursan DEDE ÇINAR

Prof. Dr. Sema KUĞUOĞLU

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

4. Sağlık Eğitimi ve Sağlığın İyileştirilmesi ...........................  45

Doç. Dr. Fatma ORGUN

ÜNİTE 2 Sağlık Bakımında Biyolojik ve
Psikososyal Kavramlar .........................................................  57

5. Denge Stres ve Adaptasyon ...............................................  59

Prof. Dr. Sakine BOYRAZ

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

Doç. Dr. Dilek AYGİN

6. Kültürler Arası Hemşirelik ..................................................  75

Prof. Dr. Sema KUĞUOĞLU

7. Kronik Durumlar .................................................................  89

Dr. Öğr. Üyesi Bilgi GÜLSEVEN

Doç. Dr. Sıdıka OĞUZ

8. Yaşlılık ve Geriatri Hemşireliği .........................................  103

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

ÜNİTE 3 Sağlık Bakımında Fizyopatolojik
Kavramlar ............................................................................  125

9. Ağrı ....................................................................................  127

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

10. Sıvı Elektrolit Dengesi ve Bozuklukları ..........................  149

Doç. Dr. Şenay KAYMAKÇI

11. Şok ...................................................................................  167

Doç. Dr. Şenay KAYMAKÇI

12. Onkoloji ...........................................................................  183

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

Prof. Dr. Nermin OLGUN

Prof. Dr. Özge UZUN

13. Ölüm ve Ölüme Yaklaşan Hastaya Yaklaşım .................  211

Prof. Dr. Nermin OLGUN

ÜNİTE 4 Cerrahi Bakım .....................................................  221

14. Cerrahide Hızlandırılmış İyileşme Protokolleri ...............  223

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

Uzm. Hem. Evin KORKMAZ TURKURKA

15. Yaşlı Cerrahisi’nde Hızlandırılmış İyileşme
Protokolleri Doğrultusunda Bakım .................................  233

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

Uzm. Hem. Hatice AZİZOĞLU

16. Ameliyat Öncesi Bakım ..................................................  243

Prof. Dr. Meryem YAVUZ van GİERSBERGEN

17. Ameliyat Dönemi Bakım ................................................  259

Prof. Dr. Türkan ÖZBAYIR

18. Ameliyat Sonrası Bakım .................................................  299

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

19. Günübirlik Cerrahi ...........................................................  327

Prof. Dr. Meryem YAVUZ van GİERSBERGEN

ÜNİTE 5 Solunum Sistemi ................................................  343

20. Solunum Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi ................  345

Prof. Dr. Nermin OLGUN

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

Dr. Öğr. Üyesi Havva SERT

21. Üst Solunum Sistemi Hastalıkları ...................................  355

Prof. Dr. Nermin OLGUN

Dr. Öğr. Üyesi Havva SERT

22. Toraks ve Alt Solunum Sistemi Hastalıkları ...................  363

1.   Dr. Nermin OLGUN

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

Prof. Dr. Ayşe ÇİL AKINCI

ÜNİTE 6 Kalp ve Dolaşım Sistemi ....................................  409

23. Kalp ve Dolaşım Sisteminin Değerlendirilmesi .............  411

Prof. Dr. Aysel BADIR

24. Ritim ve İletim Bozuklukları ...........................................  431

Prof. Dr. Aysel BADIR

25. Koroner Arter Hastalıkları ...............................................  453

Prof. Dr. Aysel BADIR

Prof. Dr. Fatma DEMİR KORKMAZ

26. Yapısal Enfeksiyöz ve Enflamatuar

Kalp Hastalıkları .............................................................  495

Prof. Dr. Fatma DEMİR KORKMAZ

27. Kalp Hastalıklarına Bağlı Komlikasyonlar ......................  519

Prof. Dr. Aysel BADIR

28. Vasküler Hastalıklar ve Periferik

Dolaşım Bozuklukları ......................................................  533

Prof. Dr. Fatma DEMİR KORKMAZ

29. Hipertansiyon ..................................................................  567

Prof. Dr. Aysel BADIR

ÜNİTE 7 Hematolojik Sistem ...........................................  581

30. Hematolojik Sistemin Değerlendirilmesi .......................  583

Prof. Dr. Sakine BOYRAZ

31. Hematolojik Hastalıklar ..................................................  597

Prof. Dr. Sakine BOYRAZ

32. Kan Ürünler Kan Tranfüzyonu ve Kemik İliği

Transplantasyonu ............................................................  629

Prof. Dr. Sezgi ÇINAR PAKYÜZ

ÜNİTE 8 Sindirim Sistemi .................................................  643

33. Sindirim Sisteminin Değerlendirilmesi ...........................  655

Prof. Dr. Sezgi ÇINAR PAKYÜZ

34. Ağız ve Üst Gastrointestinal Sistem Hastalıkları ...........  657

Prof. Dr.  Türkan ÖZBAYIR

Prof. Dr. Sezgi ÇINAR PAKYÜZ

35. Mide ve Duodenum Hastalıkları ....................................  675

Prof. Dr. Sezgi ÇINAR PAKYÜZ

Prof. Dr. Türkan ÖZBAYIR

36. Bağırsak ve Rektum Hastalıkları ....................................  699

Prof. Dr. Sezgi ÇINAR PAKYÜZ

Prof. Dr. Fatma DEMİR KORKMAZ

37. Gastroentestinal Stomalar ..............................................  709

Prof. Dr. Fatma DEMİR KORKMAZ

ÜNİTE 9 Metabolik ve Endokrin Sistem ........................  727

38. Karaciğer Hastalıkları .....................................................  729

Prof. Dr. Nermin OLGUN

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

Prof. Dr. Ümmü YILDIZ FINDIK

39. Safra Kesesi ve Pankreas Hastalıkları ............................  763

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

Prof. Dr. Ümmü YILDIZ FINDIK

40. Diabetes Mellitus ............................................................  787

Prof. Dr. Nermin OLGUN

Prof. Dr. Fatma Eti ASLAN

Dr. Öğr. Üyesi Gülhan COŞANSU

Doç. Dr. Selda ÇELİK

41. Endokrin Hastalıkları .......................................................  825

Prof. Dr. Nermin OLGUN

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN

42. Adrenal Bez Hastalıkları .................................................  849

Prof. Dr. Nermin OLGUN

ÜNİTE 10 Üriner Sistem ...................................................  861

43. Üriner Sistemin Değerlendirilmesi .................................  863

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

44. Üriner Sistem Hastalıkları ..............................................  877

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

Doç. Dr. Şenay KAYMAKÇI

ÜNİTE 11 Meme Hastalıkları ...........................................  935

45. Meme Hastalıkları ..........................................................  937

Doç. Dr. Şenay KAYMAKÇI

ÜNİTE 12 İmmün Sistem .................................................  965

46. İmmün Sistemin Değerlendirilmesi ................................  967

1. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

47. İmmün Sistem Hastalıkları .............................................  975

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

ÜNİTE 13 Dermatoloji ....................................................  1003

48. Derinin Değerlendirilmesi ............................................  1005

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

49. Dermatolojik Hastalıklar ..............................................  1015

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

50. Yanıklar .........................................................................  1037

Prof. Dr. Meryem YAVUZ van GİERSBERGEN

51. Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi ..................................  1067

Prof. Dr. Meryem YAVUZ van GİERSBERGEN

ÜNİTE 14 Duyu Sistemi ..................................................  1077

52. Göz Hastalıkları ............................................................  1079

Doç. Dr. Şenay KAYMAKÇI

53. İşitme ve Denge Sorunu Olan Hastanın Yönetimi .......  1099

Prof. Dr. Fatma DEMİR KORKMAZ

ÜNİTE 15 Sinir Sistemi ...................................................  1121

54. Sinir Sisteminin Değerlendirilmesi ..............................  1123

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

55. Bilinç Düzeyi Değişiklikleri ..........................................  1141

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

56. Sinir Sistemi Hastalıkları ..............................................  1147

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

57. Sinir Sisteminin Dejeneratif ve

Onkolojik Hastalıkları ..................................................  1189

Prof. Dr. Ayfer KARADAKOVAN

Prof. Dr. Türkan ÖZBAYIR

58. Nörolojik Travmalar .....................................................  1217

Prof. Dr. Türkan ÖZBAYIR

ÜNİTE 16 Kas İskelet Sistemi ........................................  1245

59. Kas İskelet Sistemi Fonksiyonlarının

Değerlendirilmesi .........................................................  1247

Prof. Dr. Meryem YAVUZ van GİERSBERGEN

60. Kas İskelet Sistemi Hastalıkları

Prof. Dr. Meryem YAVUZ van GİERSBERGEN

61. Romatizmal Hastalıklar

Prof. Dr. Sakine BOYRAZ

İç Hastalıkları Hemşireliği, erişkin sağlığının geliştirilmesi, erişkin sağlığı kapsamında yer alan akut ve kronik sağlık sorunlarının önlenmesi, giderilmesi, tedavi, bakım ve rehabilitasyonu ile ilişkili konuları kapsar. Bu kitapta iç hastalıkları kapsamında yer alan tüm sistemler ile ilgili hastalıklar konusunda bilgi sahibi olabileceksiniz. Konular özellikle ülkemizde mortalite ve morbiditesi yüksek olan hastalıklardan oluştu ve konusunda uzman akademisyen hemşireler tarafından yazıldı.

Bir ders kitabı özelliği taşımasının yanı sıra klinik alanda çalışan hemşirelere de rehber olacağını düşünüyoruz. İlk baskısı Temmuz 2014 yılında çıkan “İç Hastalıkları Hemşireliği” kitabı, İstanbul Üniversitesi, Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi’nin 50.yıl anısına ithaf edildi. Kitabın ikinci baskısı Nisan 2017 yılında yayımlandı. Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi 5 Mayıs 2018 tarihli, 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7141 sayılı kanun ile İstanbul Üniversitesi’nden ayrılarak kurulan İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa bünyesinde yer aldı. Haziran 2020 yılında ikinci baskısı tükenen “İç Hastalıkları Hemşireliği” kitabının Eylül 2020 yılında gerçekleştirilen üçüncü baskısının kurum ismi olmadan yayımlanmasının daha doğru olacağı düşünüldü. Bu kitap, üçüncü baskısı Eylül 2017 yılında gerçekleştirilen “İç Hastalıkları Hemşireliği Uygulama Öğrenci Eğitim Modülü” ve üçüncü baskısı Ocak 2019 yılında gerçekleştirilen “Sağlık Tanılaması ve Fiziksel Muayene” kitabı ile bütünlük oluşturmaktadır. Her bir kitabın içeriği, 1987 yılında Marjory Gordon tarafından geliştirilen bireyleri kapsamlı bir şekilde biyo-psiko-sosyal boyutta ele alan hemşirelik bakım modeli “Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri” doğrultusunda oluşturuldu.

İç Hastalıkları Hemşireliği Kitabı; İç hastalıkları kapsamında yer alan tüm sistemler ile ilgili (Tıbbi-Hemşirelik Bakımı) teorik bilgiyi, İç Hastalıkları Hemşireliği Uygulama Öğrenci Eğitim Modülü; öğrencinin klinik uygulama sırasında sistemli bir şekilde veri toplaması, hemşirelik tanılarını koyması, hemşirelik sürecinin uygulama, değerlendirme aşamalarının gerçekleştirilmesini sağlayan bir içeriğe sahiptir.

Sağlık Tanılaması ve Fiziksel Muayene Kitabı; hemşirelik öğrencilerinin sağlık hikayesi verilerini toplayıp fiziksel muayene yaparak toplanan bu verileri analiz ederek değerlendirme yapmak, bilişsel ve psikomotor becerilerini geliştirmek amacı ile yayımlandı. Söz konusu bu beceriler laboratuvar ortamında “Öğrenme” ve “Değerlendirme” aşamalarında her bir beceri için kontrol listeleri kullanılarak kazandırılmaktadır.
Faydalı olması dileğiyle sevgi ve saygılarımı sunarım.


Prof. Dr. Nuray Enç
Editör
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi
İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı

İÇİNDEKİLER

ÜNİTE 1..... HEMŞİRELİKTE TEMEL KAVRAMLAR

Bölüm 1........ Hemşirelik Uygulamalarında Temel Kavramlar

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Sabire YURTSEVER

Bölüm 2........ Sağlık ve Hastalığın Değerlendirilmesi

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Sabire YURTSEVER

Bölüm 3........ Ülkemizde Sağlık Hizmetleri

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Sabire YURTSEVER

ÜNİTE 2..... HEMŞİRELİK VE HEMŞİRELİK YAKLAŞIMLARI

Bölüm 1........ Hemşirelik, Hemşirenin Rolü ve İşlevleri

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Sultan TAŞÇI

Bölüm 2........ Hemşirelik Süreci

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Sultan TAŞÇI

Bölüm 3........ Rehabilitasyon

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Sultan TAŞÇI

ÜNİTE 3..... HOMEOSTAZİS VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Bölüm 1........ Hücre ve Homeostazis

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Hatice TEL

Bölüm 2........ Sıvı-Elektrolit Dengesi - Dengesizlikleri ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Hatice TEL

Bölüm 3........ Asit-Baz Dengesi - Dengesizlikleri ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Hatice TEL

Bölüm 4........ Dinlenme - Uyku ve Düzensizliklerinde Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Leyla ÖZDEMİR

Bölüm 5........ Stres-Adaptasyon ve Anksiyete

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Leyla ÖZDEMİR

Bölüm 6........ Doku Zedelenmesi ve Yara İyileşme Süreci

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Leyla ÖZDEMİR

ÜNİTE 4..... YAŞLILIK SORUNLARI VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Hücre ve Homeostazis

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Özlem KÜÇÜKGÜÇLÜ

ÜNİTE 5..... KRONİK HASTALIKLAR VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Kronik Hastalıklar ve Sorunları

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Serap ÜNSAR

Bölüm 2........ Kronik Yorgunluk Sendromu (KYS)

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Doç. Dr. Fatma İlknur ÇINAR

Bölüm 3........ Palyatif Bakım

Prof. Dr. Leman BİROL, DR. İmatullah AKYAR

Bölüm 4........ Özel Beslenme Yöntemleri

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Doç. Dr. Güler BALCI ALPARSLAN

ÜNİTE 6..... ŞOK VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Şok ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Mukadder MOLLAOĞLU

ÜNİTE 7..... KANSER ve HEMŞİRELİK

Bölüm 1........ Kanserin Önemi, Etiyolojik Risk Faktörleri, Değerlendirme ve Korunma

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Gülbeyaz CAN

Bölüm 2........ Kanserde Tanı Yöntemleri Kanserin Oluşumu-Gelişmesi ve Sınıflandırılması

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Gülbeyaz CAN

Bölüm 3........ Kanser Tedavileri ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Gülbeyaz CAN

Bölüm 4........ Kanser Hemşireliğinde Semptom Kontrolü, Onkolojik Aciller ve Bakım verenin Korunması

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Gülbeyaz CAN

ÜNİTE 8..... SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI VE 
HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Solunum Sisteminin Yapısı, Fonksiyonları ve Değerlendirilmesi

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Hatice SÜTÇÜ

Bölüm 2........ Üst Solunum Yolları Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Hatice SÜTÇÜ

Bölüm 3........ Bronş-Akciğer Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Hatice SÜTÇÜ

Bölüm 4........ Solunum Yetmezlikleri-Özel Tedavi Yöntemleri ve Bakımı

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Hatice SÜTÇÜ

ÜNİTE 9..... KARDİYOVASKÜLER SİSTEM HASTALIKLARI VE 
HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Kalbin Yapısı ve Fonksiyonları

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Zeynep CANLI ÖZER

Bölüm 2........ Kardiyak Fonksiyonların Değerlendirilmesi ve Tanı Testleri

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Zeynep CANLI ÖZER

Bölüm 3........ Kalp Ritmi Bozuklukları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Zeynep CANLI ÖZER

Bölüm 4........ Koroner Arter Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Zeynep CANLI ÖZER

Bölüm 5........ Kalbin Yapısal Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Zeynep CANLI ÖZER

Bölüm 6........ Kalp Yetmezliği ve Hemşirelik Bakımı Kalp Hastalıklarından Korunma

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Zeynep CANLI ÖZER

Bölüm 7........ Vasküler Sistem Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Zeynep CANLI ÖZER

ÜNİTE 10... KAN HASTALIKLARI (HEMATOLOJİ) VE 
HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Kanın Yapısı ve Fonksiyonları

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Hicran BEKTAŞ

Bölüm 2........ Genel Değerlendirme

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Hicran BEKTAŞ

Bölüm 3........ Hastalıklar ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Hicran BEKTAŞ

ÜNİTE 11... BÖBREK HASTALIKLARI VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ İdrar Yolları-Böbreklerin Anatomisi ve Fizyolojisi

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Sezgi ÇINAR PAKYÜZ

Bölüm 2........ Üriner Sistem Değerlendirmesi

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Sezgi ÇINAR PAKYÜZ

Bölüm 3........ İdrar Yolları - Böbrek Hastalıkları, Tedavisi ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Sezgi ÇINAR PAKYÜZ

ÜNİTE 12... SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI VE 
HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ İdrar Yolları-Böbreklerin Anatomisi ve Fizyolojisi

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Nuran TOSUN

Bölüm 2........ Sindirim Sisteminin Değerlendirilmesi ve Tanı Testleri

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Nuran TOSUN

Bölüm 3........ Ağız, Özefagus ve Mide Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Nuran TOSUN

Bölüm 4........ Barsak Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Nuran TOSUN

Bölüm 5........ Pankreas, Safra Kesesi ve Karaciğer Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Nuran TOSUN

ÜNİTE 13... METABOLİZMA HASTALIKLARI VE 
HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Metabolizma Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Nesrin NURAL

Bölüm 2........ Metabolik Kemik Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Nesrin NURAL

Bölüm 3........ Metabolik Sendrom

Dr. Öğr. Üyesi Hafize ÖZDEMİR ALKANAT

ÜNİTE 14... ENDOKRİN SİSTEMİ HASTALIKLARI VE 
HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Endokrin Sistemin Yapısı - Fonksiyonları ve Değerlendirilmesi

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Nermin OLGUN, Doç. Dr. Selda ÇELİK

Bölüm 2........ Hipofiz Fonksiyon Bozuklukları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Nermin OLGUN, Doç. Dr. Selda ÇELİK

Bölüm 3........ Pankreas Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr. Nermin OLGUN, Doç. Dr. Selda ÇELİK

ÜNİTE 15... EKLEM VE BAĞ DOKUSU HASTALIKLARI VE 
HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Eklem ve Bağ Dokusu Yapı ve Fonksiyonları

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr.Yasemin TOKEM

Bölüm 2........ Genel Değerlendirme

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr.Yasemin TOKEM

Bölüm 3........ Bağ Dokusu Hastalıkları

Prof. Dr. Leman BİROL, Prof. Dr.Yasemin TOKEM

ÜNİTE 16... BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ HASTALIKLARI VE 
HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Bağışıklık Sistemi ve Fonksiyonları

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Yeliz AKKUŞ

Bölüm 2........ Bağışıklık Sisteminin Değerlendirilmesi

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Yeliz AKKUŞ

Bölüm 3........ Bağışıklık Sistemi Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Yeliz AKKUŞ

ÜNİTE 17... SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Sinir Sisteminin Yapı ve Fonksiyonları

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Sakine BOYRAZ

Bölüm 2........ Nörolojik Değerlendirme ve Tanı Testleri

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Sakine BOYRAZ

Bölüm 3........ Sinir Sistemi Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Nuran AKDEMİR, Prof. Dr. Sakine BOYRAZ

ÜNİTE 18... DERİ HASTALIKLARI VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Bölüm 1........ Derinin Yapısı ve Fonksiyonları

Prof. Dr. Leman BİROL, Doç. Dr. Sevgi KIZILCI

Bölüm 2........ Genel Deri Değerlendirmesi

Prof. Dr. Leman BİROL, Doç. Dr. Sevgi KIZILCI

Bölüm 3........ Deri Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Prof. Dr. Leman BİROL, Doç. Dr. Sevgi KIZILCI